بخشی از تفسیر آیه 155 / بقره

امیر مؤمنان على علیه السلام تعریف بسیار پر معنى در زمینه فلسفه امتحانات الهى دارد می ‏فرماید:
و إن کان سبحانه أعلم بهم من أنفسهم و لکن لتظهر الأفعال التی بها یستحق الثواب و العقاب:
" گرچه خداوند به روحیات بندگانش از خودشان آگاهتر است ولى آنها را امتحان مى‏ کند تا کارهاى خوب و بد که معیار پاداش و کیفر است از آنها ظاهر گردد".یعنى صفات درونى انسان به تنهایى نمى ‏تواند معیارى براى ثواب و عقاب گردد مگر آن زمانى که در لابلاى اعمال انسان خودنمایى کند، خداوند بندگان را مى‏ آزماید تا آنچه در درون دارند در عمل آشکار کنند، استعدادها را از قوه به فعل برسانند و مستحق پاداش و کیفر او گردند.
اگر آزمایش الهى نبود این استعدادها شکوفا نمى‏ شد و درخت وجود انسان میوه‏ هاى اعمال بر شاخسارش نمایان نمى‏ گشت و این است فلسفه آزمایش الهى در منطق اسلام.
منبع: تفسیر نمونه؛ نهج البلاغه.

عبادت جوان

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

إنَّ اللّهَ تَعالى یُباهی بِالشّابِّ العابِدِ المَلائِکَةَ، یَقولُ: اُنظُروا إلى عَبدی تَرَکَ شَهوَتَهُ مِن أجلی؛

خداوند بزرگ، به جوان عبادت‌پیشه، نزد فرشتگان افتخار می‌کند، می‌فرماید: «بنده‌ام را بنگرید. براى من، خواسته‌هاى نفْس خود را کنار نهاده است».

کنز العمّال: ج ۱۵ ص ۷۷۶ ح ۴۳۰۵۷ / حکمتنامه پیامبر اعظم (ص): ج7 ص384

بخشی از تفسیر آیه 15 / بقره

در روایتی آمده است که شخصی از امام رضا علیه السلام درباره این جمله که خدا آنها را مسخره می کند، سؤال کرد. امام فرمود:«خداوند مسخره نمی کند؛ ولی آنها را به دلیل مسخره کردنشان مجازات می کند.» یعنی این مجازات، همان مسخره کردن آنهاست. در قرآن، هم معنای این عبارت وجود دارد؛ چنان که در آیه 194 سوره بقره می فرماید:«هرکس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدی کنید.»این آیه شریفه دستور می دهد که همانند تجاوزِ تجاوزگر، او را مجازات و تنبیه کنید و سکوت نکنید؛ نه این که هر طور که او تجاوز کرد ( اعم از قتل و غارت و تجاوز به نوامیس و ...)، شما نیز به او تجاوز کنید.
منبع: توحید صدوق؛ تفسیر کشاف؛ تفسیر نمونه.