امام على علیه السلام:
بأبی أنتَ و اُمّی یا رسولَ اللّهِ ! لَقَدِ انقَطَعَ بمَوتِکَ ما لَم یَنقَطِع بمَوتِ غَیرِکَ
مِن النُّبُوّةِ و الإنباءِ و أخبارِ السَّماءِ؛
پدر و مادرم فداى تو اى رسول خدا! با مرگ تو چیزى به پایان رسید که با مرگ کسى جز تو به پایان نرسید: نبوّت و خبر دادن و خبرهاى آسمان.
نهج البلاغة : خطبة ۲۳۵ / میزان الحکمه ج 12 ص 55.
روزى امام على علیه السلام و جمعى از مؤمنان از کنار جمعى از کفار مکه گذشتند، آنها به علی علیه السلام و مؤمنان خندیدند و استهزا کردند، آیات 29 الی 36 سوره مطففین نازل شد و سرنوشت این گروه کافر استهزا کننده را در قیامت روشن ساخت.
حاکم ابو القاسم حسکانى (از علمای بزرگ اهل سنت) در کتاب "شواهد التنزیل" از ابن عباس چنین نقل مى کند: « منظور از" إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا" منافقان قریش و منظور از" الَّذِینَ آمَنُوا" على بن ابى طالب و یاران او است».
پیامبر صلى الله علیه و آله :
إذا ماتَ الإنسانُ انقَطَعَ عَمَلُهُ إلاّ مِن ثَلاثٍ :
إلاّ مِن صَدَقَةٍ جاریَةٍ أو عِلمٍ یُنتَفَعُ بِهِ أو وَلَدٍ صالِحٍ یَدعُو لَهُ؛
با مرگ انسان، رشته عملش قطع مى شود، مگر از سه چیز: صدقه جارى (وماندگار)، دانشى که مردم از آن بهره‌مند شوند، و فرزند نیکوکارى که برایش دعا کند.
إرشاد القلوب،ترجمه طباطبایى، ص: 51.
در حدیثى آمده است که" صعصعة بن صوحان" که از یاران امام علی علیه السلام بود، مى گوید: مرد عربى خدمت على علیه السلام آمد و از آیه" لا یَأْکُلُهُ إِلَّا الْخاطِئون" سؤال کرد، و بجاى " خاطئون" (یعنى خطاکاران) "خاطون" که به معنى گام برداران است قرائت کرد، لذا پرسید: همه مردم گام برمى دارند، آیا خداوند به همه آنها از این غذا مى دهد؟ امام تبسمى فرمود و گفت: اى مرد عرب صحیح « لا یَأْکُلُهُ إِلَّا الْخاطئون » است. عرض کرد راست گفتى اى امیر مؤمنان! خداوند بنده غیر خطاکار را تسلیم عذاب نمى کند، سپس امام علیه السلام رو به " ابو الأسود دوئلی" (که مرد ادیبى بود) کرد و فرمود: امروز حتى بیگانگانِ از لغت عرب نیز مسلمان شده اند، ترتیبى ده تا بتوانند زبان خود را اصلاح کنند و ابو الأسود به دنبال این دستور علامت رفع و نصب و کسر (پیش و زبر و زیر) را ابداع کرد .(تفسیر درالمنثور)
امام علی علیه السلام:
اِضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ بِبَعضٍ یَتَوَلَّد مِنهُ الصَّوابُ؛
آراى خود را با یکدیگر در میان گذارید تا اندیشه درست، پدید آید.
غرر الحکم: ح 2567 / گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص33.
«مَلِک» به معناى مالک امور مردم و اختیاردار حکومت آنان است. «قُدّوس» به معناى پاک و منزّه از هر عیب و نقص، «مهیمن» به معناى صاحب سلطه و سیطره و مراقبت است. «جبّار» به دو معناى قادر بر جبر و جبران کننده آمده است. «سلام» یعنى کسى که با سلام و عافیت برخورد مى کند، نه با جنگ و ستیز و یا شرّ و ضرر. «مؤمن» نیز یعنى کسى که به تو امنیّت مى دهد و تو را در امان خود حفظ مى کند. حاکمان بشرى سر تا پا عجز و نیاز و محدودیّت و نقص هستند و مردم از آنان در امان نیستند. امّا خداوند متعال، فرمانروایى است که هم قداست دارد و از هر عیب و نقصى به دور است، هم ایمنى بخش است، هم بر همه چیز سیطره و نفوذ دارد، داراى قدرتى نفوذناپذیر است، جبران کننده است و عظمت و کبریایى دارد.(تفاسیر نور و المیزان)
امام علی علیه السلام:
اُبذُل لِصَدیقِکَ کُلَّ المَوَدَّةِ وَ لا تَبذُل لَهُ کُلَّ الطُّمَأنینَةِ
وَأعطِهِ مِن نَفسِکَ کُلَّ المُواساةِ وَ لا تَقُصَّ إلَیهِ بِکُلِّ أسرارِکَ؛
تمامت دوستى را نثار دوستت کن، اما به او یکسره اطمینان مکن
و با او به‌کمال، یکدل باش، اما همه اسرارت را با او بازگو مکن.
غرر الحکم: ح 2462 / گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص32.
امام على علیه السلام:
اِستَشعِرِ الحِکمَةَ، وتَجَلبَبِ السَّکینَةَ، فَإِنَّهُما حِلیَةُ الأَبرارِ؛
حکمت را جامه زیرین خویش ساز و آرامش را رَداى خود؛ زیرا این دو، زیور نیکان است.
غرر الحکم: ح ۲۳۲۴ / دانشنامه میزان الحکمه، ج11 ص222.
این ستاره عجیب الخلقه که به خاطر درخشندگى فوق العاده اش پادشاه ستارگان نامیده مى شد داراى شگفتیهایى است که به بعضى از آنها اشاره مى شود:
الف) طبق تحقیقات رصدخانه هاى معروف دنیا، حرارت سطح ستاره شعرى تا 120 هزار درجه سانتیگراد برآورد شده در حالى که حرارت سطح کره خورشید فقط 6500 درجه است.
ب) حجم آن 20 برابر کره آفتاب است.
ج) نخستین شعاع کره شعرى پس از حدود 10 سال به ما مىرسد درحالیکه این رقم برای خورشید 8 دقیقه و 13 ثانیه بیشتر نیست.
د) جِرم مخصوص این ستاره در حدود 50 هزار مرتبه از آب سنگین تر است یعنى وزن یک لیتر آب در آنجا معادل 50 تن در کره زمین خواهد بود!
امام صادق علیه السلام :
مَن أضَرَّ بِشَى ءٍ مِن طَریقِ المُسلِمینَ فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ؛
هر کس بخشى از راه عبور مسلمانان را تباه کند، پس خود ضامن آن است.(یعنی تاوانش را می دهد)
الکافى ، ج ۷ ، ص ۳۵۰ / آینه یادها، ص 113.
درست است که مؤمنین و کافرین در دنیا زندگى مى کنند و از مواهب آن بهره مند مى شوند، ولى تفاوت اینجا است که مؤمنان هدفشان انجام اعمال صالح است، اعمالى مفید و سازنده و براى جلب خشنودى پروردگار.ولى کافران تمام هدفشان همین خوردن و خوابیدن و تمتع بردن(=لذت بردن) از لذات حیات است.
مؤمنان حرکتى آگاهانه دارند و کافران بى هدف زندگى مى کنند و بى هدف مى میرند؛ درست مانند چهارپایان! مؤمنان در بهره گیرى از مواهب حیات قید و شرط فراوان قائلند و در مشروعیت و راه بدست آوردن آن و چگونگى مصرفش دقیقاً مى اندیشند، اما کافران چون چهارپایانند که براى آنها تفاوت نمىکند این علف از زمین صاحب آنها است یا غصبی؟
امام على علیه السلام :
فَضلُ فِکرٍ و تَفَهُّمٍ أنجَعُ مِن فَضلِ تَکرارٍ و دِراسَةٍ؛
بسیار اندیشیدن و فهمیدن، سودمندتر است از تکرار بسیار و درس گرفتن.
غررالحکم و دررالکلم ح ۶۵۶۴ / آینه یادها، ص 111.
توجه به این نکته نیز لازم است که" عقیم" از ماده" عقم" (بر وزن بُخل و همچنین بر وزن فَهم) در اصل به معنى خشکى و یبوست است که مانع از قبول اثر مى شود و زنان عقیم به زنانى مى گویند که رحم آنها آمادگى براى پذیرش نطفه مرد و پرورش فرزند ندارد، بادهاى " عقیم" را از این جهت عقیم مى گویند که قادر بر پیوند ابرهاى باران زا نیست و روز" عقیم" به روزى گفته مى شود که سرور و شادى در آن نباشد و اینکه از روز قیامت به عنوان " یوم عقیم" یاد شده به خاطر آن است که روزى بعد از آن نیست که بتوانند به جبران گذشته بپردازند.
امام صادق سلام الله علیه :
إنَّ یَومَ الحُسَینِ أعظَمُ مُصیبَةً مِن جَمیعِ سائِرِ الأیّامِ؛
روز شهادت امام حسین سلام الله علیه سوگناک ترین روزها است .
علل الشرائع : ص ۲۲۵ / میزان الحکمه : ج7، ص408.
در زندگی شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که از افراد مختلفی این سخن را شنیده باشید که شخصی با جنیان ارتباط دارد و با اطلاع از غیب می دانند که در آینده چه اتفاقی می افتد. لیکن این آیه این تفکر غلط را رد می کند. وقتی سلیمان به ایوان قصر آمد تا کارگزاران را تماشا کند، فرشته مرگ جان او را گرفت اما جنیان زمانی از مرگ او اطلاع پیدا کردند که موریانه ای عصای او را خورد و عصا شکست و جسدش بر زمین افتاد. مرگ او به این شیوه ثابت کرد که جنیان بر خلاف آنچه مردم تصور می کنند، از غیب خبر ندارند.
