پرده غفلت

امام علی علیه السلام:

بَینَکُم وَ بَینَ المَوعِظَةِ حِجابٌ مِنَ الغَفلَةِ وَ الغِرَّةِ؛

میان شما و اندرز، پرده اى از غفلت و فریفتگى است.

غرر الحکم: ح ۴۴۵۰/ گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص44

بخشی از تفسیر آیه 1 / سوره مطففین

کم فروشی هر صنفی متناسب با خودش می باشد: معلم، کارگر، نویسنده، فروشنده، مهندس، دکتر و دیگر مشاغل، هر کدام در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند، کم فروشند. کم فروشی از گناهان کبیره است؛ زیرا وعده عذاب برای آن آمده است. در روایات می خوانیم هرگاه مردم گرفتار کم فروشی شوند، زمین روئیدنی های خود را از مردم باز می دارد و مردم به قحطی تهدید می شوند.(تفسیر نور و المیزان)

گریستن از خوف خدا

امام علی علیه السلام:

بُکاءُ العَبدِ مِن خَشیَةِ اللّهِ یُمَحِّصُ ذُنُوبَهُ؛

گریستن بنده از خوف خدا، گناهانش را از میان می‌برد.

غرر الحکم: ح ۴۴۳۲ / گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص44.

بخشی از تفسیر آیه 51 / سوره قلم

آیا چشم زدن واقعیت دارد؟
این مساله از نظر عقلى امر محالى نیست، چه اینکه بسیارى از دانشمندان امروز معتقدند در بعضى از چشمها نیروى مغناطیسى خاصى نهفته شده که کارایى زیادى دارد، حتى با تمرین و ممارست مى‏توان آن را پرورش داد، خواب مغناطیسى از طریق همین نیروى مغناطیسى چشمها است. بسیارى نقل مى ‏کنند که با چشم خود افرادى را دیده ‏اند که داراى این نیروى مرموز چشم بوده ‏اند و افراد یا حیوانات یا اشیایى را از طریق چشم زدن از کار انداخته‏ اند.
لذا نه تنها نباید اصرارى در انکار این امور داشت باید امکان وجود آن را از نظر عقل و علم پذیرفت.در روایات اسلامى نیز تعبیرات مختلفى دیده مى‏ شود که وجود چنین امرى را اجمالاً تایید مى‏ کند.در حدیثى مى‏ خوانیم که" اسماء بنت عمیس" خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: گاه به فرزندان جعفر چشم مى ‏زنند، آیا" رُقیه" اى براى آنها بگیرم (منظور از" رقیه" دعاهایى است که مى‏ نویسند و افراد براى جلوگیرى از چشم زخم با خود نگه می دارند و آن را تعویذ نیز مى ‏گویند).
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:"آرى، مانعى ندارد، اگر چیزى مى ‏توانست بر قضا و قدر پیشى گیرد چشم زدن بود".(تفسیرنمونه و مجمع البیان.)

دوستان صالح

امام زین العابدین علیه السلام:

إِنَّ مِن سَعَادَةِ المَرءِ أَن یَکُونَ ... خُلَطَاؤُهُ صَالِحِینَ؛

از سعادت آدمی،... داشتن دوستان صالح است.

الکافی: ج ۵، ص ۲۵۷، ح ۱/ سعادت و شادکامی از دیدگاه اسلام: ج1 ص41.

بخشی از تفسیر آیه 11 / سوره مجادله

«تَفَسَّحوا»  از ماده "فُسح" (بر وزن قفل) به معنى مکان وسیع است، بنابراین" تَفَسُّح" به معنى توسعه دادن مى ‏باشد و این یکى از آداب مجلس است که وقتى تازه واردى داخل مى ‏شود حاضران جمع و جورتر بنشینند و براى او جا باز کنند، مبادا سرگردان و احیاناً خسته و شرمنده شود، این موضوع یکى از وسائل تحکیم پیوندهاى محبت و دوستى است.‏

بی‌نیازی با خدا

امام زین العابدین علیه السلام:

مَا استَغنى أحَدٌ بِاللّهِ إلَا افتَقَرَ النّاسُ إلَیهِ؛

هرکس خود را به واسطه خدا بی‌نیاز کند، مردم نیازمند او می‌شوند.

الدرّة الباهرة: ص ۲۶، ح ۵۵ / چشم تماشا، ص144.

بخشی از تفسیر آیه 1 الی 4 / سوره نجم

" سیوطى" از دانشمندان معروف اهل سنت در تفسیر" در المنثور" نقل مى ‏کند:" روزى رسول خدا صلی الله علیه و آله دستور داد تمام درهاى خانه‏ هایى که به داخل مسجد پیامبر صلوات الله علیه و آله باز مى ‏شد (جز در خانه على علیه السلام) بسته شود، این امر بر مسلمانان گران آمد تا آنجا که حمزه عموى پیغمبر صلی الله علیه و آله از این کار گِله کرد که چگونه در خانه عمویت و ابوبکر و عمر و عباس را بستى، اما در خانه پسر عمویت را باز گذاردى؟ (و او را بر دیگران ترجیح دادى).
هنگامى که پیامبر صلوات الله علیه و آله متوجه شد که این امر بر آنها گران آمده است مردم را به مسجد دعوت فرمود و خطبه بى‏ نظیرى در تمجید و توحید خداوند ایراد کرد، سپس افزود:اى مردم! من شخصاً درها را نبستم و نگشودم و من شما را از مسجد بیرون نکردم و على را ساکن ننمودم (آنچه بود وحى الهى و فرمان خدا بود) سپس آیات یک تا 4 سوره نجم را خواند.

دفع بلا با دعا

امام علی علیه السلام:

بِالدُّعاءِ یُستَدفَعُ البَلاءُ؛

با دعا، بلا دفع می‌شود.

غرر الحکم: ح ۴۲۴۰/ گزیده غررالحکم و دررالکلم: ج1 ص43.

بخشی از تفسیر آیه 8 / سوره محمد

کلمه «تعس» به معناى لغزیدن، سقوط کردن و به رو افتادن است.
یکى از بهترین راه ‏هاى تربیت، روش مقایسه است. در آیات قبل نسبت به مؤمنان شهید فرمود: «فَلَنْ یُضِلَّ أَعْمالَهُمْ» در این آیه نسبت به کفّار مى‏ فرماید: «أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ» این مقایسه، نویدى براى مؤمنان مجاهد است. همچنین در مورد مؤمنان فرمود: «یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ» خداوند گام‏ هایشان را استوار مى‏ سازد و این آیه در مورد کافران مى ‏فرماید: «فَتَعْساً لَهُمْ» آنها در لغزشگاه‏ ها و پرتگاه ‏ها سقوط مى ‏کنند.

زندگی قلب با دانش

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

إنَّ العِلمَ حَیاةُ القُلوبِ، ونورُ الأَبصارِ مِنَ العَمى،

وقُوَّةُ الأَبدانِ مِنَ الضَّعفِ؛

دانش، زندگى دلهاست و روشنایى دیدگان از نابینایى و توانایى پیکرها از ناتوانى.

الخصال: ۵۲۲ / ۱۲ / علم و حکمت: ج 1 ص44.

بخشی از تفسیر آیه 37 / سوره شوری

آیه نمى‏ گوید مؤمنان غضب نمى ‏کنند، زیرا این حالت جزء طبیعت انسان است و در بعضى موارد، یعنى در آنجا که براى خدا و در راه احقاق حق مظلومان باشد، ضرورت دارد، بلکه مى ‏گوید آنها به هنگام غضب آلوده گناه نمى‏ شوند، واضح است به سراغ عفو و غفران مى‏ روند و باید هم چنین باشد، چگونه انسان مى‏ تواند در انتظار عفو الهى به سر برد در حالى که خود کینه ‏توز و انتقامجو است و به هنگام غضب هیچ قانونى را به رسمیت نمى ‏شناسد؟! و اگر مى‏ بینیم در اینجا مخصوصاً روى مسأله" غضب" تکیه شده به خاطر آن است که این حالت آتش سوزانى است که در درون جان انسان شعله‏ ور مى ‏شود و بسیارند کسانى که قادر بر مهار کردن نفس در آن حالت نیستند، ولى مؤمنان راستین هرگز تسلیم خشم و غضب نمى ‏شوند.

ارزش انسان

امام علی علیه السلام:

ألا لایَستَحیِیَنَّ مَن لا یَعلَمُ أن یَتَعَلَّمَ فَإنَّ قِیمَةَ کُلِّ امرِئٍ مَا یَعلَمُ؛

آگاه باشید کسی که نمی‌داند، نباید از آموختن شرم کند؛ زیرا ارزش هر کس به چیزى است که مى‌داند.

غرر الحکم: ح 2787 / گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص35.

بخشی از تفسیر آیه 73 / سوره زمر

با اینکه عمر و اعمال نیک و بد انسان در دنیا محدود است، چرا کیفر و پاداش قیامت نامحدود است که قرآن مى ‏فرماید: دوزخیان و بهشتیان جاودانه در آتش یا بهشت خواهند بود؟

پاسخ: اولًا جاودانگى در بهشت، از باب لطف خداوند است و منافاتى(=تضاد) با عدل ندارد. ثانیاً جاودانگى در دوزخ براى همه دوزخیان نیست بلکه بسیارى از مجرمان پس از دیدن کیفر اعمالشان و پاک شدن از گناه، وارد بهشت مى ‏شوند. ثالثاً مدّت کیفر بستگى به میزان سبکى یا سنگینى جُرم دارد، نه زمان انجام جُرم. چه بسا کسى که در یک لحظه اقدام به قتل کسى کرده و حتّى موفّق نشده، امّا دادگاه براى او حبس ابد مقرّر مى‏ کند. آیا مجازات کبریت زدن‏ به یک بشکه بنزین یا یک کشتى بنزین یکسان است؟ خوب، آن که تمام عمر نافرمانى خالق هستى و خداى بزرگ را کرده است، براى همیشه در عذاب خواهد بود.

زیانکارترینِ مردم

امام علی علیه السلام:

أَخسَرُ النّاسِ مَن قَدَرَ عَلى اَن یَقُولَ الحَقَّ وَ لَم یَقُل؛

زیانکارترینِ مردم کسى است که بتواند حقّ را بگوید، ولى نگوید.

غرر الحکم: ح 3178 / گزیده غررالحکم و دررالکلم، ص37.